Een belangrijk vertrekpunt is de salderingsregeling voor zonnepanelen. Jarenlang konden particuliere en kleinzakelijke klanten de stroom die ze terugleverden één-op-één wegstrepen tegen hun verbruik. De overheid is van plan deze regeling vanaf 2026 geleidelijk af te bouwen naar 0%. Zodra dat gebeurt, verandert er fundamenteel iets: het wordt financieel onaantrekkelijk om zonnestroom terug te leveren aan het net. Energieleveranciers zullen naar verwachting nog maar een fractie betalen voor teruggeleverde stroom, bijvoorbeeld €0,0025/kWh (0,25 eurocent) in plaats van de ~€0,25/kWh die men normaal betaalt voor afname. Met andere woorden: overtollige zonnestroom terugleveren levert vrijwel niets meer op, terwijl stroom afnemen duur blijft.
Tegelijk kampt Nederland met netcongestie: delen van het elektriciteitsnet zijn “vol” door de snelle groei van zonneparken, EV-laders en elektrisch verwarmen. Netbeheerders melden dat het stroomnet steeds vaker méér elektriciteit moet vervoeren dan het aankan. Nieuwe bedrijfsaansluitingen, uitbreidingen of teruglevering van zonne-energie worden daardoor regelmatig geweigerd of uitgesteld. Dit betekent dat ondernemers soms niet kunnen uitbreiden of verduurzamen omdat het net hun extra stroom niet kwijt kan. Ook particulieren merken het: in sommige buurten wordt teruglevering beperkt op zonnige middagen. Kortom, de huidige situatie daagt ons uit om meer zelf opgewekte energie zelf te gebruiken en pieken op het net af te vlakken.
bron: rijksoverheid.nl, doe-duurzaam.nl , rvo.nl
Batterijen als oplossing voor zelfgebruik en flexibiliteit
Een thuisbatterij of accu-opslagsysteem biedt een logische oplossing: de overtollige stroom van zonnepanelen opslaan voor later gebruik. Normaal gesproken gebruikt een huishouden gemiddeld maar zo’n 30% van zijn zonnestroom direct zelf; de rest gaat terug het net op. Met een thuisbatterij kun je dat percentage aanzienlijk verhogen, richting 60% of meer. In plaats van ‘s avonds dure stroom in te kopen, kan de eerder opgeslagen zonnestroom dan gebruikt worden. Hierdoor verminder je de afhankelijkheid van het net en daalt de energierekening. Het hoofddoel is duidelijk: maximaliseer de zelfconsumptie van lokaal opgewekte, goedkope en groene stroom. Elke kWh die je zelf opslaat en verbruikt, hoef je niet duur van het net te kopen. Zeker wanneer salderen wegvalt is dat pure winst.
Batterijopslag helpt ook om het net te ontlasten. Doordat de batterij overdag volloopt en pas stroom afgeeft wanneer er vraag is, komen er minder pieken op het openbare net. Voor ondernemers in congestiegebieden kan een batterij zelfs het verschil betekenen tussen stilstaan of doorgroeien. Door lokaal op te slaan kun je namelijk toch extra stroom gebruiken of opwekken, ondanks net capaciteitsproblemen. Je levert op zonnige momenten niet alles terug aan het net, maar bewaart energie voor later gebruik als je normaal je maximale netaansluiting zou bereiken. Op die manier kan een bedrijf zijn energieverbruik uitbreiden en productie verhogen zonder zwaardere netaansluiting.
Zelfs op grotere schaal zien we batterijen verschijnen om het net in balans te houden. Een voorbeeld is de grootschalige “Gigastore” batterij in Lelystad, die lokaal duurzaam opgewekte stroom kan opslaan en zo de netbelasting vermindert. Door zonne-energie direct te verbruiken, op te slaan of op een geschikter moment terug te leveren, wist men de netcongestie op een bedrijfspark “bijna definitief op te lossen”. Dit principe werkt op elk niveau: van woonhuizen tot industrie. Voor jou als installateur betekent dit dat je klanten, klein én groot, kunt helpen met batterijoplossingen om het maximale uit hun duurzame energie te halen en tegelijk problemen met het elektriciteitsnet te omzeilen.
bron: milieucentraal.nl, eigenhuis.nl, doe-duurzaam.nl , rvo.nl
De businesscase: alleen zelfconsumptie of ook handelen op de markt?
Natuurlijk komt de vraag: Verdient een batterij zich terug? Momenteel zijn de aanschafkosten nog aanzienlijk: een standaard thuisbatterij (±6 kWh, inclusief omvormer en installatie) kost enkele duizenden euro’s. Het goede nieuws is dat de prijzen dalen, maar het blijft een forse investering. Als installateur is het belangrijk hier realistisch over te zijn richting de klant. Met uitsluitend het verhogen van zelfconsumptie is de terugverdientijd vaak nog lang. Milieu Centraal stelt zelfs dat een thuisbatterij nu zo duur is dat men deze hoogstwaarschijnlijk niet binnen de levensduur terugverdient via de lagere stroomrekening. In hun berekeningen is de terugverdientijd op dit moment vaak >10 jaar. Een voorbeeld: na het wegvallen van saldering kan een kleine batterij van 2,7 kWh die ~€1.400 kost, ongeveer €148 per jaar besparen, wat neerkomt op circa 9,5 jaar terugverdientijd in ideaal geval. In de praktijk (met minder optimale gebruikspatronen) kan dat makkelijk richting 11 à 12 jaar gaan. Dit is bovenop de zonnepanelen zelf pas na die ~10 jaar begint de batterij echt extra geld op te leveren voor de klant.
Toch is het vooruitzicht niet enkel negatief. De financiële case van batterijopslag verbetert wanneer meerdere waardeproposities gecombineerd worden. Naast het verhogen van zelfverbruik kan een batterij namelijk ook dienen als “handelsbatterij”: geld verdienen door op slimme momenten stroom in te kopen en te verkopen. Denk aan situaties met dynamische stroomtarieven: de batterij laadt op tijdens uren met overschot en lage prijzen (bijvoorbeeld midden op de dag of ’s nachts) en ontlaadt wanneer de elektriciteitsprijs hoog is.. Hoe groter het prijsverschil tussen goedkope en dure uren, des te meer er te verdienen valt met deze arbitrage. Tijdens de energiecrisis van 2022 waren de verschillen extreem en daarmee het verdienpotentieel van batterijen hoog; inmiddels zijn de pieken weer wat afgevlakt. Toch bieden dynamische contracten nog steeds kansen, zeker nu steeds meer mensen daarop overstappen.
Daarnaast kan een batterij via een externe partij ingezet worden voor netbalancering. Op de onbalansmarkt betaalt netbeheerder TenneT voor snelle bijsturing: batterijen kunnen binnen seconden bijspringen om frequentie en balans op het net te bewaren. Een aggregatiedienst (bijvoorbeeld via de energieleverancier of een gespecialiseerd platform) stuurt dan op piekmomenten batterijen aan om extra te laden of ontladen. In ruil daarvoor ontvangt de batterij-eigenaar een vergoeding. Ook wordt er geëxperimenteerd met congestiemanagement: netbeheerders betalen bedrijven met batterijsystemen om bij lokaal nettekort hun batterij te gebruiken in plaats van stroom uit het net te trekken. Kortom, er zijn meerdere verdienmodellen voor batterijen: van stroomprijsarbitrage (day-ahead markt) tot balanceringsdiensten (onbalans, FCR)l.
Belangrijk is wel om te beseffen dat deze marktinkomsten onzeker zijn en kunnen fluctueren. Zo is de onbalansvergoeding afgelopen jaar lucratief gebleken, maar naarmate meer batterijen meedoen, daalt de vergoeding en neemt het risico toe. Bovendien heeft het stopzetten van de salderingsregeling een tegengesteld effect op de twee gebruiksmodi: goed voor de zelfconsumptiebatterij, ongunstig voor de pure handelsbatterij. Wie straks niet meer kan salderen, heeft méér baat bij opslag voor eigen gebruik (omdat terugleveren vrijwel niets opbrengt). Anderzijds wordt handelen op het net minder aantrekkelijk als er dubbele lasten blijven (bijvoorbeeld energiebelasting en btw bij elke cyclus). De beste businesscase ontstaat daarom als je meerdere functies combineert: zoveel mogelijk eigen zonnestroom benutten én de batterij flexibel inzetten op de energiemarkt wanneer dat kan.
RVO adviseert bedrijven die in batterijen investeren dan ook om te kijken naar die combinatie van opbrengsten. Je kunt de batterij overdag laden met eigen zonne-energie (scheelt inkopen) én hem strategisch laten handelen op momenten van schaarste voor een hogere verkoopprijs. Door slimme aansturing laadt de accu bij goedkope overschot-uren en lever je terug of gebruik je stroom bij dure uren. Zo verdien je niet alleen aan bespaarde kilowatturen, maar ook aan vergoedingen of prijsmarges. Het resultaat: een kortere terugverdientijd en een veel robuustere businesscase dan bij enkel één van beide strategieën.
bron: milieucentraal.nl, doe-duurzaam.nl, rabobank.nl, essy.nl, eigenhuis.nl, rvo.nl
Slimme sturing als sleutel: software maakt het verschil
Om dergelijke dubbele functies waar te maken, is slimme sturing onmisbaar. Een batterij optimaal benutten vergt continu inzicht in opwek, verbruik, prijsontwikkelingen en netstatus. Dit is waar slimme energiebeheer-software in beeld komt, en waar jij als installateur waarde kunt toevoegen door de juiste tools aan te bevelen. Er zijn tegenwoordig platforms die de aansturing van thuisbatterijen automatiseren op basis van algoritmes en AI. Zo’n systeem kan bijvoorbeeld prioriteit geven aan het opslaan van zonnestroom, maar tegelijkertijd bij weinig zon de batterij laden op goedkope nachtstroom. In de bijbehorende app kan de gebruiker vaak kiezen uit verschillende modi of een combinatie daarvan, zonder dat men zelf handmatig iets hoeft te schakelen.
Een mooi voorbeeld is de aanpak in Vlaanderen (waar geen saldering meer is) en nieuwe Nederlandse diensten: gebruikers kunnen met één druk op de knop wisselen tussen instellingen zoals “alleen zonne-opslag”, “geoptimaliseerd laden” of “dynamisch handelen”. De software leert van het verbruiksprofiel en houdt rekening met dynamische tarieven en voorspelde zonnestroom. Ook onbalans- of FCR-diensten kunnen automatisch worden meegenomen, vaak via samenwerking met een energiebedrijf. Dit soort slimme algoritmes zorgen ervoor dat een batterij altijd op de meest rendabele manier wordt ingezet, zonder dat de eindgebruiker of installateur daar dagelijks naar om hoeft te kijken.
Door gebruik te maken van dergelijke slimme software kun je als installateur jouw klanten dus meer waarde bieden. De batterij wordt niet zomaar een passieve accu, maar een actieve onderdeel van een duurzaam energiesysteem. Bovendien kunnen deze platforms vaak kleinere batterijen virtueel samenvoegen.
Makt speelt hierop in met een geïntegreerd platform waarmee installateurs verschillende duurzame energiesystemen, zoals zonnepanelen, batterijen en warmtepompen, in samenhang kunnen simuleren. Installateurs kunnen nu al eenvoudig verschillende scenario’s doorrekenen: wat gebeurt er bijvoorbeeld met het zelfverbruik als je een batterij toevoegt, of wat is de impact van een warmtepomp op de totale energiehuishouding?
Binnenkort wordt het met de software van Makt bovendien mogelijk om scenario’s door te rekenen waarbij dynamische energieprijzen en handel op de energiemarkt worden meegenomen. Hierdoor kunnen installateurs hun klanten nog beter adviseren over toekomstige verdienmodellen, bijvoorbeeld door het slim inzetten van batterijopslag bij wisselende stroomprijzen. Dankzij de slimme sturing en de integratie van meerdere systemen wordt batterijopslag zo een actief onderdeel van het totale energiesysteem. Installateurs hebben zo een krachtig hulpmiddel in handen om hun klanten te ondersteunen bij het maximaliseren van zelfverbruik en het rendement op hun duurzame investering.
bron: eigenhuis.nl, essy.nl, bliq.energy
Praktische tips voor de installateur
Als installateur kun je je klanten op weg helpen in deze veranderende markt door een adviserende rol op je te nemen. Enkele praktische tips om mee te nemen in je gesprekken en projecten:
- Blijf op de hoogte van beleidswijzigingen: Leg klanten uit wat het (mogelijk toekomstige) einde van de salderingsregeling betekent. Wijs erop dat hun zonnepanelen teruglevering in de toekomst minder oplevert en dat ze dus baat hebben bij oplossingen om méér eigen stroom te verbruiken Dit creëert urgentie om na te denken over opslag of andere vormen van slim energiegebruik.
- Analyseer verbruik en opwek: Inventariseer per klant hoeveel stroom ze zelf verbruiken vs. terugleveren. Huishoudens met veel overproductie of bedrijven die tegen hun aansluitlimiet aanzitten, zijn goede kandidaten voor batterijopslag. Met een batterij kunnen ze dat overschot nuttig inzetten en zo hun zelfvoorzieningsgraad verhogen.
- Geef een eerlijk beeld van de businesscase: Wees transparant dat een thuisbatterij een lange-termijn investering is. Bereken samen de mogelijke besparing per jaar. Toon bijvoorbeeld het scenario dat bij X kWh overschot en Y stroomprijs de besparing Z euro per jaar is, en hoe zich dat verhoudt tot de prijs van de batterij. Vaak kom je op 10+ jaar uit, wat nog binnen de levensduur (10 à 15 jaar garantie) kan vallen, maar krap is. Benadruk dat slimme inzet cruciaal is om dit te verbeteren.
- Attendeer op fiscale regelingen en subsidies: Voor zakelijke klanten is er de Energie-Investeringsaftrek (EIA), waarmee ze een deel van de batterij-investering van de winst kunnen aftrekken. Dit kan effectief zo’n 45% van de investeringskosten teruggeven via de vennootschapsbelasting. Voor particulieren geldt dat zij de btw over de aanschaf en installatie van een thuisbatterij kunnen terugvragen. Hoewel er (nog) geen landelijke subsidieregeling voor thuisbatterijen is, loont het om gemeentelijke subsidies of pilots in de gaten te houden. Sommige netbeheerders belonen ook initiatieven die het net ontlasten.
- Werk samen met een energieplatform: Overweeg om partner te worden van een energieplatform of aggregator die thuisbatterijen aanstuurt voor klanten. Dit kan inhouden dat jij de hardware installeert en zij de software leveren die de batterij slim managet (soms tegen een kleine maandelijkse vergoeding of een winstdeling met de eindgebruiker). Zo verzeker je dat jouw klant het maximale uit zijn systeem haalt, zonder dat jij na installatie continu support hoeft te leveren.
- Informeer over veilig installeren: Tot slot, naast alle financiële en technische voordelen, moet de installatie veilig en goed plaatsvinden. Batterijen vragen de juiste plek (droog, geventileerd, vorstvrij) en eventuele aanpassingen in de meterkast. Licht de klant in dat een thuisaccu niet standaard als noodstroom werkt bij uitval. Daarvoor zijn extra componenten nodig. Als jij die expertise in huis hebt, is dat een pluspunt richting klant.
Conclusie: klaar voor de toekomst met batterijen en slimme aansturing
De Nederlandse energiemarkt maakt zich op voor grote veranderingen. Het wegvallen van de salderingsregeling zal eigenaren van zonnepanelen dwingen hun strategie te herzien, meer directe benutting van zonnestroom wordt de norm. Tegelijk zet de druk op het stroomnet door, wat vraagt om flexibele oplossingen zoals lokale opslag. Batterijopslag bij particuliere huizen en MKB is daarmee in opkomst als de missing link in de energietransitie: het vangt overschotten op, overbrugt tekorten en helpt zowel de gebruiker als het net.
Voor installateurs betekent dit een kans om klanten van dienst te zijn met nieuwe producten en diensten. Ja, de businesscase moet kloppen, en die is nu nog nét iets uitdagender dan bij bijvoorbeeld zonnepanelen alleen. Maar door zelfconsumptie te combineren met handel en netdiensten kan een goed aangestuurde batterij zich binnen de levensduur terugbetalen en daarna winst opleveren. De technologie en markt hiervoor staan niet stil: dynamische energiecontracten worden populairder en digitale platforms nemen het regelwerk uit handen.
Als installateur kun je je onderscheiden door niet alleen de hardware te plaatsen, maar ook een totaaloplossing te bieden. Door samen te werken met slimme softwareproviders,zoals de tool die Makt aanbiedt, zorg je dat jouw klant voorbereid is op de toekomst. Deze geïntegreerde aanpak laat zonnepanelen, warmtepompen en batterijen in harmonie werken en maakt optimaal gebruik van beschikbare energie. Zo krijgt de klant lagere energiekosten en meer autonomie, en draag jij bij aan een stabieler en duurzamer energienet.
Kortom, batterijopslag is een ontwikkeling om te omarmen. Het lost een concreet probleem op voor de Nederlandse markt en biedt een waardevolle uitbreiding van je dienstenpakket als installateur. Door up-to-date te blijven en slimme partners te kiezen, kun je jouw klanten het maximale laten halen uit hun duurzame installaties, én zelf een voortrekkersrol spelen in de energietransitie. Gebruik de kennis en tools die beschikbaar zijn, en positioneer jezelf als expert in deze veelbelovende batterij-revolutie!